Vlak na erg mediagenieke muziekwedstrijden zoals het Eurovisiesongfestival, gebeurt het vaak dat één of meer deelnemers worden beschuldigd van plagiaat. Dit jaar viel de Deense inzending – en uiteindelijke winnares van de wedstrijd – deze twijfelachtige eer te beurt.

Plagiaat is de publicatie of verspreiding van een werk (een boek, muziekstuk, beelden of ontwerpen) zonder dat de bron wordt vermeld. Vaak bedoelt men met plagiaat echter het gebruik van een werk zonder dat de oorspronkelijke auteur of bedenker daarvoor zijn toelating heeft gegeven. Zulk onrechtmatig gebruik (zonder toelating) wordt beperkt door het auteursrecht

In wat volgt, wordt een toelichting gegeven van het auteursrecht.

1. Wat is precies het auteursrecht?

Het auteursrecht beschermt de auteurs/de makers van werken. Of het nu om een boek, een beeld, een lied of een ander kunstwerk gaat. Ook andere werken (zoals software of bouwwerken) vallen onder het auteursrecht. Het auteursrecht valt bovendien uiteen in twee soorten rechten: de vermogensrechten en de morele rechten.

Volgens de letter van de wet heeft enkel de auteur (degene die het werk in kwestie heeft “gecreëerd”), het recht om zijn werk op welke wijze of in welke vorm ook te (laten) reproduceren. Enkel de auteur mag aan zijn werken verdienen. Hij dient bijgevolg zijn toestemming te geven alvorens zijn werk kan worden verhuurd of verkocht. Dit zijn de vermogensrechten verbonden aan het auteursrecht. Deze vermogensrechten kunnen echter wel worden overgedragen.

Daarnaast omvat het auteursrecht ook bepaalde morele rechten. Zij omvatten onder meer het recht om het werk bekend te maken, om gezien te worden als de geestelijke “vader” van het werk en het recht om zich te verzetten tegen elke wijziging of misvorming van zijn werk. In tegenstelling tot de vermogensrechten, kunnen deze rechten niet worden overgedragen. Dit betekent dat de auteur zich kan verzetten tegen aanpassingen aan zijn boek, ook al heeft hij dit verkocht aan een uitgeverij.

2. Wat kan worden beschermd door het auteursrecht?

Volgens artikel 1 van de auteurswet heeft deze wet betrekking op “werken van letterkunde of kunst”. De wet bepaalt niet wat nu precies werken van letterkunde of kunst zijn. Er mag wel worden aangenomen dat het om veel meer gaat dan alleen maar gedichten, boeken of beeldhouwwerken.

In principe kan elke schepping van de menselijke geest worden beschermd, indien tenminste aan een aantal voorwaarden is voldaan.

–          Het moet gaan om een creatie. Kortom, een loutere ontdekking op zich komt niet voor bescherming in aanmerking.

–          De creatie, de mening van de auteur, moet bovendien in een bepaalde vorm gematerialiseerd zijn. De creatie moet met de zintuigen kunnen worden waargenomen. Dit betekent nog niet dat een lied moet zijn opgenomen, of een tekst moet zijn neergeschreven in een boek, maar het is belangrijk te weten dat loutere ideeën, methodes of stijlen niet worden beschermd.

–          Bovendien moet het gaan om een oorspronkelijke creatie. De creatie moet dus getuigen van een zekere originaliteit. Een werk is origineel in de zin van de auteurswet als dat werk de persoonlijkheid van de auteur weerspiegelt.

3. Wat moet u doen om van de bescherming te genieten?

Eenmaal je creatie aan de voorwaarden voldoet (een originele creatie die gematerialiseerd is in een bepaalde vorm), geniet deze creatie de bescherming van de auteurswet.

Je hoeft daarvoor niets anders te doen (wat enigszins ander is voor een merk of octrooi). Het toevoegen van een ©-symbool heeft in België dus weinig toegevoegde waarde.

Wanneer de ene partij de andere op haar auteursrecht verwijt, is het van belang welke creatie de oudste is. In ons voorbeeld dient de Nederlandse groep K-aotic dus te bewijzen dat hun liedje ouder is dan het lied van de nieuwe Eurosong-winnares.

Hoe bewijs je nu dat jouw creatie de oudste is? Er bestaan een aantal mogelijkheden. Let wel, deze mogelijkheden hebben allen met elkaar gemeen dat zij geen enkele garantie bieden, buiten de garantie dat uw creatie op een bepaald moment bestond.

– de creatie kan worden gedeponeerd bij een registratiebureau van de FOD Financiën (kostprijs: 25,00 EUR)

– de creatie kan ook bij een notaris worden gedeponeerd. De notaris kan een authentieke akte opmaken die het bestaan van uw creatie bevestigt. en voorwerpen van een vaste datum voorzien. Bovendien kent de notaris aan deze authentieke akte een vaste datum toe.

– daarnaast is er de mogelijkheid van een i-depot. De i-DEPOT envelop bestaat uit twee delen. In elk van de beide delen stopt u een identiek document waarop u het idee omschrijft, waarna u het de envelop terugstuurt naar het Benelux-Bureau voor de Intellectuele eigendom (BBIE). Bij ontvangst wordt de envelop door het BBIE verzegeld. Het BBIE registreert uw naam en de datum waarop u de envelop hebt overhandigd. De indiening van de i-DEPOT envelop kan ook via het internet gebeuren.

4. Hoe lang geldt deze bescherming?

Het auteursrecht geldt tot 70 jaar na de dood van de auteur. Daarna kan iedereen vrij gebruik maken van de creatie.

5. En wat indien iemand een inbreuk maakt op uw auteursrecht

Stelt u toch vast dat iemand een inbreuk maakt op uw auteursrecht, dan heeft u grofweg twee mogelijkheden: strafrechtelijk en burgerlijk.

U kan zich enerzijds richten tot de burgerlijke rechtbank. De burgerlijke rechter stelt de inbreuk vast en beveelt de stopzetting van deze inbreuk (desnoods door middel van een dwangsom).  Daarnaast kan ook beslag worden gelegd en heeft de oorspronkelijke auteur recht op vergoeding van de schade die hij leed.

Bovendien wordt namaak ook strafrechtelijk beteugeld. Wie kwaadwillig een inbreuk maakt op auteursrechten van een ander stelt zich bloot aan een gevangenisstraf van drie maanden tot drie jaar en een geldboete van 600 tot 600.000 euro, los van de eventuele schadevergoeding.

Meer weten? Neem vrijblijvend contact op