De laatste weken circuleren er op het internet verschillende verhalen over gestolen iPhones.
Een iPhone wordt gestolen en onmiddellijk verstuurd naar het buitenland, waarna de dief in kwestie – of een (nietsvermoedende) koper – de gestolen smartphone opnieuw in gebruik neemt.
Steeds vaker gebeurt het echter dat de foto’s die daarna met de gestolen iPhone worden genomen, automatisch worden gemaild of geüpload naar de echte eigenaar van het toestel. En die maakt daarvan steeds vaker gebruik om de fotograaf van dienst – met naam en toenaam – in zijn hemd te zetten.
Maar, kan dat zomaar? Zijn foto’s die automatisch naar jou worden geüpload ook jouw eigendom? En mag je daarmee doen en laten zoals je wil?
1. Wat met de dief?
Wie de iPhone van een ander ontvreemdt, maakt zich schuldig aan diefstal. En diefstal – tenzij deze gebeurt ten nadele van ouders, kinderen, broers zussen of echtgenoten – is strafbaar (art. 462 Sw. e.v.). Diefstal wordt bestraft met een geldboete van 156,00 EUR tot 3.000,00 EUR en met gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar.
Voor wie een zaak slechts wegneemt voor kortstondig gebruik, bedraagt de maximumgevangenisstraf 3 jaar.
Wordt de diefstal gepleegd ten nadele van de werkgever, diens klanten, collega’s of (in het geval van een zelfstandige) de opdrachtgevers, dan bedraagt de gevangenisstraf minstens 3 maanden.
Gebeurt de diefstal door afpersing, ’s nachts, tijdens een inbraak of door het openbreken van eender welk slot – b.v. uit een auto – dan wordt deze bestraft met opsluiting van vijf jaar tot tien jaar. Een combinatie van factoren (geweld en nacht, geweld en inbraak, …) leidt zelfs tot opsluiting van tien tot vijftien jaar.
Ook de poging tot diefstal is strafbaar en wordt bestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot drie jaar en met een geldboete van 156,00 EUR tot 1.800,00 EUR.
De dief is vanzelfsprekend ook schadevergoeding verschuldigd aan het slachtoffer.
2. En de koper?
En wat met de koper van de gestolen iPhone? Blijft deze dan buiten schot?
Neen! Omdat het een gestolen goed betreft, maakt degene die dit goed koopt zich principieel schuldig aan heling. Van heling is immers sprake wanneer mee een gestolen goed, bedrieglijk in ontvangst neemt, terwijl men wist (of moest weten) dat dit voorwerp uit een misdrijf afkomstig was.
Heling wordt bestraft met een geldboete van 156,00 EUR tot 600.000,00 EUR en/of met gevangenisstraf van vijftien dagen tot vijf jaar (505 Sw.).
De rechter beslist vrij of de koper wist (of moest weten) dat het voorwerp in kwestie uit een misdrijf afkomstig was. Hij kan een en ander afleiden uit de waarde, de aard of het belang van het voorwerp, maar ook uit alle andere omstandigheden die wantrouwen hadden moeten wekken bij degene die het voorwerp kocht (Cass. 9 juni 1999, Arr. Cass. 1999, 794). Wie van een onbekende een dure iPhone koopt en dat zwaar onder de marktprijs, mag zich aan een vervolging verwachten.
Om niet te worden beschuldigd van heling, moet degene die het gestolen goed koopt, dus te goeder trouw zijn. Volgens de Belgische rechtspraak moet de koper kunnen geloven dat degene die hem de zaak heeft verkocht, de eigenaar ervan was. Wanneer de koper in geen enkele omstandigheid mocht geloven dat degene die hem de zaak verkocht, de eigenaar ervan was, dan maakt hij zich schuldig aan heling (Cass. 16 december 2010, R.W. 2011-12, afl. 32, 1424, noot GRUYAERT, D.).
Los van de bestraffing, kan de eigenaar van de gestolen iPhone in ieder geval de gestolen iPhone terugvorderen van degene die hem in zijn bezit heeft. Die laatste moet zich op zijn beurt richten naar degene van wie hij de iPhone kocht om de door hem betaalde verkoopprijs terug te vorderen (art. 2279 B.W.)
Wanneer de koper deze iPhone kocht op een jaarmarkt, een openbare verkoop of op een andere plaats waar doorgaans dergelijke iPhones worden verkocht, dan moet de oorspronkelijke eigenaar de koper wel de prijs terugbetalen die deze laatste heeft betaald, alvorens hij de iPhone in kwestie kan terugvorderen. In dat geval is het de eigenaar die van de dief/verkoper vergoeding zal moeten vragen van de prijs die hij aan de koper ervan betaalde (2280 B.W.).
3. En het slachtoffer dan?
En het slachtoffer, blijft dat in de kou staan?
Neen, hoger werd reeds verduidelijkt dat het slachtoffer om schadevergoeding of de teruggave van de iPhone kan vragen van de dief en van de koper (heler).
Maar daarvoor is natuurlijk wel vereist dat de identiteit van één van beiden bekend is en dat minstens één van hen praktisch gezien voor de rechtbank in België kan worden gedaagd.
In een wereld die steeds kleiner wordt en waarin mensen – maar ook gestolen voorwerpen – zich in een mum van tijd duizenden kilometers verder bevinden, kan dat laatste echter moeilijk blijken.
Het is immers niet vanzelfsprekend je rechten uit te oefenen ten opzichte van een dader die in een ander continent woont. Zelfs niet als je diens gegevens, foto’s en contactpersonen zomaar in je schoot geworpen krijgt.
En dan stelt zich natuurlijk de vraag of men het recht in eigen handen mag nemen. Of men de nieuwe bezitter van zijn gestolen iPhone publiek mag vernederen via sociale media.
Een en ander is niet zonder risico.
Eerst en vooral is het immers niet duidelijk of degene wiens foto’s bij de eigenaar van de gestolen iPhone terechtkomen, wel de eigenlijke dief was. Mogelijks wist de koper van de iPhone niet eens dat het om een gestolen toestel ging.
Wie deze persoon zonder meer publiekelijk beschuldigt van diefstal – zonder daarvan het wettelijke bewijs te leveren – maakt zich alvast schuldig aan laster. Laster wordt bestraft met geldboetes van 156,00 tot 1.200,00 EUR en zelfs een gevangenisstraf van 8 dagen tot een jaar (444 Sw.). Op een lasterlijke aangifte staat bovendien een geldboete van 300,00 tot 6.000,00 EUR en een gevangenisstraf van vijftien dagen tot zes maanden.
Bovendien is zelfs het plaatsen van de foto’s – zelfs zonder begeleidende tekst – al problematisch.
In België heeft éénieder namelijk het recht op afbeelding. Dit betekent dat foto’s enkel online kunnen worden geplaatst met de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van degenen die op die foto’s voorkomen (Art. 10 Auteurswet).
Dat men de foto’s zelf – onwetend – bezorgde aan de eigenaar van de gestolen iPhone, geeft deze eigenaar dus nog niet het recht deze foto’s te publiceren.
Het gefotografeerde “slachtoffer” zou zich kunnen wenden tot de Privacy-commissie om te bemiddelen, maar ook rechtstreeks tot de burgerlijke rechtbank om de onmiddellijke verwijdering van de foto’s te vragen en een materiële en/of morele schadevergoeding.
Bovendien worden inbreuken op het Auteursrecht of de naburige rechten bestraft met een geldboete van 600,00 tot wel 600.000,00 EUR en een gevangenisstraf van 3 maanden tot 3 jaar (art. 80 Auteurswet).
Oppassen dus vooraleer je het recht in eigen handen neemt en foto’s van een ander online plaatst, in het bijzonder wanneer je deze persoon publiek beschuldigt van misdrijven die je misschien niet kan bewijzen.
Meer weten? Neem vrijblijvend contact op.
