Wie een recht heeft, kan niet eindeloos lang wachten om dit recht uit te oefenen. Na verloop van tijd zal zijn vordering verjaren. Verjaring houdt in dat een bepaald recht – na verloop van tijd – niet meer kan worden afgedwongen. Zowel het burgerlijke recht (bv. schulden) als het strafrecht (bv. verkeersovertredingen) kennen de figuur van de verjaring.  Zo kan een schuldeiser zijn schuld na verloop van tijd niet meer opeisen, maar ook het Openbaar Ministerie (de procureur) kan bepaalde misdrijven na verloop van tijd niet meer vervolgen. Met de figuur van de verjaring wil de wetgever voorkomen dat de burger jarenlang in onzekerheid blijft wachten en dan toch nog in rechte wordt aangesproken.

Eenmaal de verjaring is ingetreden, kan de vordering niet meer worden uitgeoefend. De verbintenis blijft daarentegen nog wel bestaan. Wie een verjaarde schuld betaalt, kan deze achteraf ook niet terugvorderen.

In wat volgt, de belangrijkste verjaringstermijnen op een rijtje.

1. Burgerlijk recht

De gemeenrechtelijke verjaringstermijnen in het Burgerlijke recht bedragen 30 jaar voor zakelijke rechtsvorderingen en 10 jaar voor persoonlijke rechtsvorderingen. Eenvoudig gesteld, komt het verschil hierop neer: kleeft een bepaalde vordering als het ware aan een zaak (en kan je deze zaak terugvragen, waar ze zich ook bevindt), dan spreekt men doorgaans van een zakelijke vordering. Heeft men slechts een vordering tegen een welbepaald persoon, dan heeft men doorgaans te maken met een persoonlijke vordering.

Daarnaast zijn er echter nog tal van bijzondere verjaringstermijnen. We zetten de meest voorkomende verjaringstermijnen in het burgerlijke recht op een rijtje

1.1. Huur

– Verjaringstermijn achterstallige huurgelden: 5 jaar (2277 B.W.)

– Verjaringstermijn achterstallige indexering van de huurprijs: 1 jaar (2273 B.W.)

– Verjaringstermijn teveel betaalde huur: 1 jaar (1728 B.W.)

1.2. Facturen

– Verjaringstermijn lening:

• met betrekking      tot de hoofdsom: 10      jaar (2262bis B.W.)
• met betrekking      tot de intresten: 5      jaar (2277 B.W.)

– Verjaringstermijn nutsvoorzieningen (water, gas, elektriciteit, GSM, …): 5 jaar (2277 B.W.)

– Verjaringstermijn verzekeringspremies: 3 jaar (34 WLVO)

– Verjaringstermijn medische kosten (ziekenhuisfacturen) 2 jaar (2277bis B.W.)

1.3. Aansprakelijkheid

– Verjaringstermijn aansprakelijkheid van de aannemer of architect voor grote werken: 10 jaar (2270 B.W

– Verjaringstermijn buitencontractuele schade (schadevergoeding naar aanleiding van verkeersongevallen, slagen en verwondingen, …): 5 jaar (2262bis B.W.)

1.4. Andere

– Verjaringstermijn achterstallige alimentatie:  5 jaar (2277 B.W.)

– Verjaringstermijn bij de verkoop van roerende goederen aan particulieren: 1 jaar (2272 B.W.)

– Verjaringstermijn onverschuldigde betaling: 10 jaar (2262bis B.W.)

2. Strafrecht

Ook in het strafrecht bestaat de figuur van de verjaring; Zowel de strafvordering als de straf kunnen verjaren. Is de strafvordering verjaard, dan kan men onmogelijk nog worden vervolgd. Ook een straf die reeds is uitgesproken, kan echter verjaren. In dat geval kan de straf niet meer worden uitgevoerd, hoewel er wel een veroordeling is geweest.

De voornaamste verjaringstermijnen in het Strafrecht zijn de volgende.

2.1. Algemeen

Om precies te weten wanneer de strafvordering voor een bepaald misdrijf verjaart (en je daarvoor dus niet meer kan worden vervolgd), dient men een onderscheid te maken naar gelang de feiten. In het Belgische strafrecht bestaan er immers drie soorten  misdrijven: overtredingen, wanbedrijven en misdaden. Overtredingen zijn het minst erg, misdaden zijn het ernstigst.

Overtredingen zijn strafbaar met een politionele straf (maximum 7 dagen gevangenisstraf, maximum 150 EUR boete, maximum 45 uur werkstraf). Wanbedrijven zijn strafbaar met een correctionele straf (gevangenisstraf van 8 dagen tot 5 jaar, geldboeten vanaf 150 EUR, werkstraffen vanaf 45 uur). Misdaden zijn strafbaar met een criminele straf (gevangenisstraf van minimum 5 jaar).

Opgelet dus: hoewel men in de volksmond spreekt van verkeersovertredingen, kunnen deze zowel met een politionele (wanneer de opgelegde boete tot 150 EUR bedraagt), als met een correctionele boete (wanneer de opgelegde boete meer dan 150 EUR bedraagt) worden bestraft.

De strafvordering voor overtredingen verjaart na 6 maanden. De strafvordering voor wanbedrijven verjaart na 5 jaar. De strafvordering voor misdaden verjaart na 10 of 15 jaar. Voor de straffen zelf gelden andere verjaringstermijnen.

2.2. Uitzonderingen

Hoger werd er al kort verwezen naar de verkeersovertredingen. Hoewel men in de volksmond spreekt over overtredingen, gelden hiervoor uitzonderlijke verjaringstermijnen:

– Verjaringstermijn van de strafvordering voor de meeste – gewone – verkeersovertredingen: 1 jaar (Art. 68 Wegverkeerswet)

– Verjaringstermijn rijden zonder geldig rijbewijs  (artikel 30 § 1 Wegverkeerswet): 3 jaar

– Verjaringstermijn rijden terwijl het rijbewijs onmiddellijk is ingetrokken (artikel 30 § 3 Wegverkeerswet): 3 jaar. Heeft de rechtbank het rijverbod opgelegd, dan bedraagt de verjaringstermijn slechts 1 jaar.

– Verjaringstermijn vluchtmisdrijf (artikel 33 Wegverkeerswet): 3 jaar

– Verjaringstermijn rijden onder invloed van alcohol (artikel 34 §2 Wegverkeerswet): 3 jaar (1 jaar indien in staat van herhaling)

– Verjaringstermijn rijden in staat van dronkenschap (artikel 35 Wegverkeerswet): 3 jaar (1 jaar indien in staat van herhaling)

– Verjaringstermijn rijden onder invloed van drugs (artikel 37bis § 1, 1° Wegverkeerswet): 3 jaar (1 jaar indien in staat van herhaling)

– Verjaringstermijn van de strafvordering voor een verkeersongeval met doden of gewonden: 5 jaar

Opgelet: Zowel in het Burgerlijke als in het strafrecht, bepalen tal van andere regels wanneer de verjaringstermijn precies begint te lopen. Bovendien kan de verjaringstermijn worden geschorst (waardoor deze op pauze wordt gezet) en worden gestuit (waardoor deze weer van nul begint te lopen).

Meer weten? Neem vrijblijvend contact op.